انواع تكنیک های تجزیه و تحلیل صورتهای مالی

تجزیه‌ و تحلیل صورت های مالی ﯾﮑﯽ از اصلی‌ترین بخش های تحلیل بنیادی در ارزﯾﺎﺑﯽ ﺷﺮکت ها می باشد که توسط ذینفعان داخلی و خارجی انجام می شود. مبنای تجزیه و تحلیل صورت های مالی، اطلاعات ارائه شده در صورت های مالی می باشدکه باید مطابق با اصول پذیرفته شده حسابداری تهیه شده باشند. این اصول شرکتها را ملزم به ارائه سه صورت مالی اصلی شامل؛ صورت وضعیت (ترازنامه)، صورت سود و زیان و صورت جریان نقدی می کند. تجزیه و تحلیل صورتهای مالی وضعیت ﺳﻮدآوری، رﯾﺴﮏ ﻣﺎﻟﯽ، وضعیت تولید و فروش، وﺿﻌﯿﺖ ﺑﺪﻫﯽ و ﺣﺎﺷﯿﻪ ﺳﻮد و … یک ﺷﺮﮐﺖ را به‌طور کامل بررسی می نماید. بطور كلی تجزیه و تحلیل صورتهای مالی برای اهداف تصمیم گیری كاربرد دارد.

چندین تکنیک معمولاً به عنوان بخشی از تجزیه و تحلیل صورتهای مالی استفاده می شود. سه تا از مهمترین تکنیک ها؛ آنالیز افقی ، تحلیل عمودی و تحلیل نسبتهای مالی می باشد. تجزیه و تحلیل افقی، داده ها را به صورت افقی با تجزیه و تحلیل مقادیر اقلام خط در طول دو یا چند سال مقایسه می کند. تجزیه و تحلیل عمودی به تأثیرات عمودی اقلام خطی بر سایر بخش‌های کسب‌وکار و نسبت‌های کسب‌وکار می‌پردازد و در نهایت تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی از معیارهای مهم برای محاسبه روابط آماری استفاده می شود.

تکنیکهای تجزیه و تحلیل صورتهای مالی

ذینفعان ﺷﺮﮐﺖ اﻋﻢ از ﺳﻬﺎﻣﺪاران، بستانکاران و افراد طرف معامله با شرکت می‌توانند با استفاده از تجزیه و تحلیل های انجام‌ شده ﺑﺮ روی صورت های ﻣﺎﻟﯽ، وضعیت شرکت را به‌طور دقیق بررسی کنند.

 اﮔﺮ رﯾﺴﮏ ﻣﺎﻟﯽ ﺷﺮﮐﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﺎﺷﺪ، ﺳﻬﺎﻣﺪاران ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﻗﺪام ﺑﻪ ﻓﺮوش ﺳﻬﺎم ﺧﻮد ﮐﻨﻨﺪ ﯾﺎ ﺑﺴﺘﺎﻧﮑﺎران ﺳﻌﯽ می‌کنند اﻋﺘﺒﺎر ﮐﻤﺘﺮی ﺑﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﺑﺪﻫﻨﺪ ﯾﺎ با توجه به وﺿﻌﯿﺖ ﺑﺴﺘﺎﻧﮑﺎری ﺧﻮد، نرخ بهره ﺑﯿﺸﺘﺮی را ﻃﻠﺐ ﮐﻨﻨﺪ.

 1- تجزیه و تحلیل افقی

در اﯾﻦ ﻧﻮع ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ، اﻃﻼﻋﺎت صورت های ﻣﺎﻟﯽ ﺑﺮای ﭼﻨﺪ دوره ﻣﺎﻟﯽ بر ﻣﺒﻨﺎی اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎل ﭘﺎﯾﻪ ﺑﯿﺎن می‌شود و ﺑﺎ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﻃﻼﻋﺎت با دوره های قبل، میزان ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ در ﻫﺮ دوره ﻣﺎﻟﯽ سنجیده می‌شود. تجزیه و تحلیل افقی ﺧﻮد ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ صورت های ﻣﺎﻟﯽ مقایسه‌ای و ﺑﺮرﺳﯽ روﻧﺪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽشود.

• صورت های مالی مقایسه‌ای

در این روش، صورت های ﻣﺎﻟﯽ در دو دوره ﻣﺘﻮاﻟﯽ مقایسه و بررسی می‌شوند. تحلیلگران ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﻄﻠﻖ ارﻗﺎم صورت های ﻣﺎﻟﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ درﺻﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ از ﯾﮏ دوره ﺑﻪ دوره دﯾﮕﺮ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ می‌کنند و ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ اﻃﻼﻋﺎت جامع‌تری از صورت های ﻣﺎﻟﯽ اﺳﺘﺨﺮاج می‌شود. 

• بررسی روند

در ﺑﺮرﺳﯽ روﻧﺪ، با مبنا قرار گرفتن یک سال به عنوان سال پایه، اﻗﻼم ﻣﻬﻢ صورت های ﻣﺎﻟﯽ ﺑﺮرﺳﯽ می‌شود. ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ، واﺣﺪﻫﺎی ﺗﺠﺎری در اﻏﻠﺐ ﻣﻮارد ارﻗﺎم مقایسه‌ای ﺑﺮای دوره های ﻣﺘﻮاﻟﯽ پنج تا ۱۰ ﺳﺎﻟﻪ را ارائه می‌کنند تا مقایسه های ﺑﯿﺸﺘﺮی اﻧﺠﺎم‌ﭘﺬﯾﺮ باشد.

بدیهی است که بررسی روند تغییرات در طول زمان نسبت به مقایسه تنها دو دوره متوالی، دید بهتری نسبت به عملکرد و وضعیت کلی شرکت به تحلیلگر می‌دهد. به عنوان مثال، ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ افزایش قابل‌ملاحظه در ﺳﻮد ﻫﺮ ﺳﻬﻢ شرکت در سال ﺟﺎری، غیرعملیاتی و ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﺮوش اوراق ﺑﻬﺎدار یا املاک مازادی ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ شرکت ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﻗﺒﻞ ﺧﺮﯾﺪاری کرده است. بنابراین ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺳﻮد ﺧﺎﻟﺺ ایجاد شده در چند دوره مالی می‌تواند کیفیت سود و استمرار سودآوری واحد تجاری را بهتر نشان دهد.

2– ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻋﻤﻮدی

در ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻋﻤﻮدی، ﺗﻤﺎم اﻃﻼﻋﺎت موجود در ﯾﮏ ﺻﻮرت ﻣﺎﻟﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ارﻗﺎم ﻫﻤﺎن ﺻﻮرت ﻣﺎﻟﯽ ﺑﺮرسی ﺷﻮد و ﺑﻪ دو ﮔﺮوه تجزیه تحلیل عمودی در صورت های ﻣﺎﻟﯽ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ نسبت های ﻣﺎﻟﯽ طبقه‌بندی می‌شود.

• تجزیه تحلیل عمودی در صورت های مالی استاندارد

 در اﯾﻦ ﻧﻮع ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ، ﺗﻤﺎم اقلام موجود در ﯾﮏ ﺻﻮرت ﻣﺎﻟﯽ به‌عنوان درﺻﺪی از یک‌قلم ﺷﺎﺧﺺ از ﻫﻤﺎن ﺻﻮرت ﻣﺎﻟﯽ ﺑﯿﺎن می‌شوند. ﺑﺮای ﻣﺜﺎل در ﺻﻮرت سود و زﯾﺎن ﺗﻤﺎم اﻗﻼم برحسب درﺻﺪی از ﻓﺮوش و درآمد ارائه خدمات ﺑﯿﺎن می‌شوند ﯾﺎ در ﺗﺮازﻧﺎﻣﻪ به‌عنوان درﺻﺪی از ﺟﻤﻊ دارایی‌ها بیان می‌شوند.

• تجزیه و تحلیل نسبت های مالی تجزیه و تحلیل نسبت های مالی یکی از روش های بررسی وضعیت شرکت هاست که به بیان روابط بین اقلام موجود در صورت های مالی می‌پردازد. در حالت کلی نسبت‌های مالی در چهار دسته نسبت های نقدینگی، نسبت‌های اهرمی (بدهی)، نسبت‌های فعالیت (کارایی) و نسبت‌های سودآوری قرار می‌گیرند

انواع نسبت های

1. نسبت‌های مالی نقدینگی
2. نسبت‌های مالی اهرمی
3. نسبت‌های مالی سودآوری
4. نسبت‌های مالی کارایی

سایر تکنیکهای تجزیه و تحلیل صورتهای مالی

1. در نهایت، تجزیه و تحلیل نسبت، بخش مرکزی تجزیه و تحلیل سهام بنیادی، داده‌های اقلام خطی را مقایسه می‌کند. نسبت های قیمت به سود (P/E)، سود هر سهم یا بازده تقسیمی نمونه هایی از تجزیه و تحلیل نسبت هستند.
2. تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال دو نوع اصلی تحلیل مالی هستند.

تحلیل بنیادی از نسبت ها و داده های صورت های مالی برای تعیین ارزش ذاتی یک اوراق بهادار استفاده می کند.تحلیل تکنیکال فرض می‌کند که ارزش یک اوراق بهادار قبلاً با قیمت آن تعیین شده است، در عوض بر روند ارزش در طول زمان تمرکز می‌کند.

1. تحلیل بنیادی از نسبت‌های جمع‌آوری‌شده از داده‌های صورت‌های مالی، مانند سود هر سهم یک شرکت (EPS)، برای تعیین ارزش کسب‌وکار استفاده می‌کند. با استفاده از تجزیه و تحلیل نسبت ها علاوه بر بررسی کامل شرایط اقتصادی و مالی پیرامون شرکت، تحلیلگر می تواند به ارزش ذاتی امنیت دست یابد. هدف نهایی رسیدن به عددی است که سرمایه‌گذار می‌تواند با قیمت فعلی اوراق بهادار مقایسه کند تا ببیند آیا اوراق بهادار کمتر از ارزش‌گذاری شده است یا بیش از حد ارزش‌گذاری شده است.
2. تحلیل تکنیکال از روندهای آماری جمع آوری شده از فعالیت های معاملاتی مانند میانگین متحرک (MA) استفاده می‌کند. اساساً، تحلیل تکنیکال فرض می‌کند که قیمت اوراق بهادار از قبل منعکس‌کننده تمام اطلاعات در دسترس عموم است و در عوض بر  تحلیل آماری حرکات قیمت تمرکز می‌کند . تحلیل تکنیکال تلاش می‌کند تا با جستجوی الگوها و روندها به جای تحلیل ویژگی‌های اساسی یک اوراق بهادار، احساسات بازار را در پشت روند قیمت درک کند.
3. مدل دوپونت: مدل دوپونت چارچوبی برای تحلیل بنیادی است که توسط شرکت DuPont توسعه یافته و در واقع تکنیکی مفید برای تحلیل بخش‌های مختلف بازده حقوق صاحبان سهام‌ (ROE) است. تجزیه و تحلیل بازده حقوق صاحبان سهام این امکان را به سرمایه‌گذاران می‌دهد تا با هدف شناسایی بهتر نقاط قوت و ضعف بنگاه تجاری، به‌طور جداگانه روی معیارهای اصلی عملکرد مالی شرکت تمرکز کنند این شامل بازده دارایی ها (ROA) و بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) همراه با تجزیه و تحلیل DuPont  است . 
4. در امور مالی شرکت، تجزیه و تحلیل به صورت داخلی توسط بخش حسابداری انجام می شود و به منظور بهبود تصمیم گیری تجاری با مدیریت به اشتراک گذاشته می شود. این نوع تحلیل داخلی ممکن است شامل نسبت‌هایی مانند ارزش فعلی خالص (NPV) و نرخ بازده داخلی (IRR) برای یافتن پروژه‌هایی باشد که ارزش اجرا دارند.